Güneş Enerjisi Nedir ?
Güneş Enerjisi; Kısaca Güneş Paneli Hücrelerinin, Güneş ışınlarındaki fotonları elektriğe dönüştürmesine denir. Yenilenebilir Enerji kaynaklarına öncülük eden Güneş Enerjisi en az bakım gerektiren kaynaktır. Dünya üzerindeki tüm ülkeler Güneş enerjisinin en sağlıklı, en temiz ve uzun ömürlü yenilenebilir enerji kaynağı olduğunu keşfetmiştir. Bu sebepledir ki tüm ülkelerde devletler Güneş Enerjisi yatırımlarını desteklemektedir. Herkesin kendi elektriğini üretmesi ile ülkelerin en büyük problemi olan enerji sıkıntısı çözüme kavuşacaktır. Tükenmez enerji kaynaklarından olan Güneş Enerjisi ile bu sorunun en kalıcı ve en temiz problemlerindendir. Tüm Dünyada giderek yaygınlaşan Güneş Enerjisi en temiz ve en zahmetsiz elektrik üretim yöntemi olduğu için ülkeler diğer elektrik üretim yöntemlerinde kısıtlamalara gidip Güneş Enerjisine yönelmektedir. Buna örnek olarak Almanya Nükleer Enerjiyi azaltıp Güneş Enerjisini arttırmaya yönelik adımlar atmaktadır.
Güneş Enerjisi kullanım alanlarına göre sınıflandırılmış ve çeşitli ekipmanlar ile desteklenmiştir. Güneş Enerjisinde Güneş Panellerinin ürettiği düzensiz Dc Akım Inverter vasıtası ile düzenli ve kullanılabilir hale getirilmektedir. Bu bilgiden de Güneş Enerjisi için 2 ana ekipmandan bahsedebiliriz. Bunlardan biri Güneş Paneli diğeri ise Solar Inverter çeşitleridir. Güneş Enerjisi ile ilgili gelen bir bilgi daha eklersek o da maalesef gece elektrik üretememesidir. Bunun yanında bulutlu havalarda da büyük oranda elektrik üretimine devam etmektedir.
Güneş Enerjisi kullanım yöntemleri, ekipmanları ve bir çok diğer ayrıntılara aşağıdaki başlıklarda açıklık getireceğiz…
Güneş Enerjisi Kullanım Alanları
Güneş Enerjisi Kullanım alanlarını inceleyecek olursak en yaygın olan Güneş Enerjisi Santralleri karşımıza çıkacaktır. Güneş Enerjisi Santralleri dışında enerji ve elektrik ihtiyacı olan her yerde Güneş Enerjisi kullanılabilir. Kendi elektriğini üretmek isteyen fabrikalar, kendi elektriğini üretmek isteyen üretim atölyeleri, kendi elektriğini üretmek isteyen ev sahipleri, kendi elektriğini üretmek isteyen çiftçiler, deniz araçları, hava araçları, kara araçları ve uzay araçları dahil olmak üzere elektrik üretmek isteyen herkes için en kolay, en temiz ve en garantili yöntemdir.
Devletler dışında şahısların elektrik üretmesi denildiğinde akıla ilk önce Güneş Enerjisi gelmektedir. Şahısların her an alıp kolayca kurabileceği yada en büyük fabrikaların tüm çatısını kaplayıp kendi elektriğini üretebileceği en kolay elektrik üretme yöntemidir. Güneş Enerjisi sık bakım gerektirmez, Gürültü yada herhangi bir salınım yapmaz, Radyasyon yaymaz ve canlı sağlığına zarar vermez, Güneş panellerinin yapısı gereği dış ortamdan gelebilecek tüm zararlara dayanıklıdır, 30 yıl ömür belirlenmekle birlikte 30 yıllık ömrünün sonunda üretim kapasitesi %80 düşmektedir. Bu sebeple elektrik ve enerji ihtiyacı olan herkes rahatlıkla kullanabilir.
Güneş Enerjisi Ekipmanları
Güneş Enerjisi ekipmanlarından kısaca bahsetmiştik. bu ekipmanlardan olmazsa olmaz olan Güneş Paneli ve Inverter olduğunu belirttik. Güneş Enerjisi bilindiği üzere Güneş Panellerinin elektrik üretmesi ile başlamaktadır. Güneş Panelleri havanın durumuna ve bir çok etmene bağlı olarak düzensiz akım ve voltaj üretir. Güneş Panelleri ile ilgili bilgilerin devamını Güneş Paneli sayfamızdan bulabilirsiniz.
Güneş Paneli Çeşitlerine Buradan Ulaşabilirsiniz.
Diğer bir ekipman olan Solar Inverter ise bu düzensiz elektriği düzenli hale getirerek şebekeye gönderir yada akümülatöre göndererek enerjinin depolanmasını sağlar. On-Grid ve Off-Grid özelliklerdeki inverter modelleri çalışma prensibine göre ayrılmaktadır. Genel Anlamda Dönüştürücü özelliği ile ön plana çıkmış Solar Inverter çeşitleri ve ayrıntıları ile ilgili Solar Inverter sayfamızdan bulabilirsiniz.
Solar Inverter Çeşitlerine Buradan Ulaşabilirsiniz.
Diğer Ana ekipmanlardan olan Akümülatör sadece Off-Grid sistemlerde kullanılmaktadır. Akümülatör olarak adlandırılan enerji depolayan plakalara yaygın olarak akü denilmektedir. Farklı akü çeşitleri ve modelleri bulunmakla birlikte genel olarak Güneş Enerjisi sistemlerinde Kuru Akü ve Jel Akü tercih edilmektedir. Solar Aküler ile ilgili tüm merak ettiklerinizi Solar Akü sayfamızdan bulabilirsiniz.
Güneş Enerji Santrali ve Evsel Sistem Farkları
Güneş Enerjisinin en yoğun kullanılan yerler Güneş Enerjisi santralleri ve Evsel Güneş Enerjisi sistemleridir. Peki Santraller ve santrallere göre ufak olan evsel sistemler arasında ne gibi farklar vardır ?
Güneş Enerjisi Santralleri çalışma prensibi olarak değerlendirdiğimizde Güneş Panellerinin ürettiği Elektriği On-Grid Inverter vasıtası ile doğrudan şebeke göndermektedir. Üretilen elektrik hiç bir şekilde depolanmaz veya biriktirilmez, kullanılmaz. Güneş Enerji Santrallerinin en büyük avantajı Güneş Panellerinin ömrünün çok uzun olması, verim kaybının az olması ve bakımının zor olmamasıdır. Güneş Enerjisi Santrallerinde akü olmadığı için santral kurulduktan sonra değiştirilmesi veya yenilenmesi gereken bir ekipman bulunmamaktadır. Kullanılan Güneş Panelleri ve On-Grid Inverter modelleri uzun ömürlü olup bu süre 30 yıl olarak nitelendirilmektedir.
Güneş Enerjisi Santralleri şahıs olarak “Lisanssız GES” şeklinde kurulabilmektedir. İzinleri alınması ve gerekli prosedürler yerine getirilmelidir. Diğer bir Güneş Enerjisi Santrali yöntemi ise ” Lisanslı GES” olarak geçmektedir. bu GES(Güneş Enerjisi Santrali) devlet ihalesi yöntemiyle yapılmaktadır. İhaleye katılan firmalar arasında birim fiyatı yönünden değerlendirilerek ihaleyi kazanan firmaya yapım izni verilmektedir. Aralarında fark ise Lisanssız GES yapımı 1 MegaWatt ile kısıtlı iken Lisanslı GES’te üretim kapasitesi sınırı yoktur. Güneş Enerjisi Santralleri ile ilgili daha detaylı incelemeye ve Firmamızın Kurulu Projelerine Güneş Enerjisi Santralleri Başlığında değineceğiz.
Evsel Sistem Güneş Enerjisinde Santrallerden farklı olarak akü kullanılır. Güneş Panellerinin gündüz ürettiği elektrikten tüketilmeyen kadarı akülere depolanarak gece tüketimi sağlanır. Evsel Sistemler Off-Grid Inverter modelleri kullanılmaktadır. Bu modellerin bir çoğu evsel sistemlere hitap ettiği için 220 Volt olarak çıkış vermektedir. Evler için yapılan Güneş Enerjisi Sistemlerinin bir dezavantajı akü ömürlerinin kısa ve akü fiyatlarının yüksek olmasıdır. Kullanıma bağlı olarak değişmekle birlikte akü kullanım ömrü ortalama 5-7 yıldır. Bu süreler dolduktan sonra akülerin yenilenmesi gerekmekte ve kurulumdan sonra yatırımcıya ekstra maliyet olmaktadır. Bu sebeple Elektrik şebekesi olan yerlerde Güneş Enerjisi amorti süresi uzun olması ve yeterli kurulum alanı olmadığı için tercih edilmez. Elektrik şebekesi olmayan yada şebekeden kaynaklı sorun olan yerlerde Evsel Güneş Enerjisi tercih edilmektedir. Evsel Güneş Enerji sistemleri ile ilgili daha detaylı incelemeye ve Firmamızın Kurulu Projelerine Evsel Güneş Enerjisi Sistemleri Başlığında değineceğiz.
Güneş Enerji Sadece Gündüz mü Üretir ?
Güneş Enerji Güneş Panellerinin elektrik üretmesinden ibarettir. Güneş Panelleri sadece gündüz mü elektrik üretir ? Evet Güneşten gelen ışınlar sayesinde elektrik üretir. yapay ışık kaynakları yada ay ışığı ile elektrik üretebilir fakat bu çok çok düşük seviyededir yani yok sayılabilir.
Güneş Panelleri Elektrik üretmek için doğrudan güneş ışığına ihtiyaç duymazlar. Bu cümleden kastımız buluklu havalarda da yada gölgede de elektrik üretir. Bulutun yoğunluğuna göre yada gölge bir yerdeki ışığın kırılmasına göre üretim değişim gösterebilmektedir. Güneş enerjisi günlük ortalama 5 saat üretecek şekilde hesaplanmaktadır ülkemizde. Bu hesaplama yaz kış ortalaması olarak düşünülmektedir. Bu saat ortalaması ekvatordan uzaklaştıkça düşmekte, yakınlaştıkça artmaktadır. Ekvator üzerinde günlük üretim saatini ortalama 7 saat olarak hesaplayabiliriz. Örnek ile açıklamak gerekirse; saatlik üretimi 10 kw olan bir sistemin Türkiye’de yaz-kış ortalaması olarak günde 50 kw elektrik üretebilme kapasitesi vardır.
Türkiye Güneş Enerjisi ile elektrik üretmek için oldukça verimli bir ülkedir. Kuzeyi ve güneyi olmak üzere tüm Türkiye’de Güneş Panellerinden %100 verim alınabilecek durumdadır. Kuzeydeki ülkelere gidildikçe Güneş Açısı arttığı için güneş dik açılarla vursa bile Güneş Panelleri %100 kapasite ile üretim yapamamaktadır.
Güneş Enerji Yeterli Elektrik Üretebilir mi ?
Güneş Enerjisi Elektrik üretiminde sınırlama yada kapasite yoktur. Panel sayısını ne kadar arttırsanız üretiminiz o kadar artar. Acaba çok büyük bir fabrikaya yetecek kadar üretebilir mi ? Evet üretebilir, yeteri kadar panel sisteme eklendiği takdirde şehirlerin elektrik ihtiyacını karşılayacak kadar Güneş Enerjisi sistemi kurulabilir. Benzer şekilde evler için yada köy su ihtiyaçlarını karşılayan dalgıç pompalar içinde yeteri kadar panel eklenirse sisteme tüm ihtiyacı karşılayacaktır. Evsel sistemlerde buna ek olarak akü sayısı iyi seçilmelidir. Akşam tüketiminiz hesaplanıp, uygun akü sayısı belirlenmeli ve yaz-kış bu aküleri doldurup aynı zamanda gündüz tüketiminizi karşılayacak kadar Güneş Paneli sisteme eklenmelidir.
Bu sistemler oluşturulurken esas dikkat edilmesi gerek şey “amorti” süresidir. Yani kurulacak sistem kendini kaç senede amorti edecek ve yatırımınız size kaç senede dönecek. Buna bağlı olarak sizin bu yatırımdan karınız nedir. Elektrik olan yerler için “amorti” süresi tüm her şey den önemlidir. Elektrik olmayan bölgeler içinse amorti süresi aranmaz yada hesaplanmaz. Karşılaştırıp hesap yapabileceğiniz başka bir enerji kaynağı olmadığı için.
Güneş Enerji Ne Kadar Uzun Ömürlüdür ?
Güneş Enerjisi ilk akla geldiğinde tabii ki kaç yıl ömürlü olduğu da akıllara gelmektedir. Elektrik olan yerler için bir yatırım iken, Elektrik olmayan yerlerde ise değişimler ekstra maliyettir. Bu sebeple Güneş Enerjisi Sistemi kurulumu için çok ince bir maliyet hesabı yapmak gerekir. Buna karşılık Güneş Panellerinin çok uzun ömürlü olması bu sistemin en büyük avantajıdır. Günümüzde Güneş Panellerine Fabrikalar tarafından 25-30 yıl elektrik üretim ömrü biçilmektedir. Kendini ortalama 5-6 senede amorti edebilen Güneş Enerji Sistemleri 30 yıl göz önüne alındığında mantıklı bir yatırımdır. Evet bahsettiğimiz gibi Güneş Enerjisi elektrik olan yerlerde yaptırılmak istendiğinde tamamen bir yatırımdır. Bunu ev almak yada arsa almak gibi düşünebilirsiniz. Yeteri kadar büyük bir yatırım ile de ev ve arsa yatırımlarından çok daha fazla kazanma ihtimaliniz vardır.
Dış etkenlere karşı son derece dayanıklı üretilen Güneş Panelleri Aşırı soğuğa (-40 derece) ve aşırı sıcağa (+85 derece) dayanıklı üretilmektedir. Ayrıca Alüminyum çerçeve kullanılması sebebiyle kasasında herhangi bir çürüme yada eskime yıllar içinde dahi olsa göze çarpmaz. Dolu yağışları, aşırı kar yağışları gibi zorlu şartlarda göz önüne alındığında en büyük dolu yağışlarında dahi dayanabilecek kalınlıkta cam ile korunmuştur. Ağırlık olarak ise Güneş Panelleri metrekareye 50 Kg yükü rahatlıkla kaldırabilirler ki bu çok harika bir kapasitedir.
Güneş Enerji ile Şebekeye Elektrik Satmak
Güneş Enerjisi ile ürettiğiniz elektriği şebekeye satabilirsiniz. Arazi Güneş Enerji Santralleri ve Çatı Üstü Güneş Enerji Santralleri olarak iki farklı başlıkta inceleyebiliriz.
Arazi Güneş enerji Santralleri önceden de bahsettiğimiz gibi genel kurulum amacı şebekeye elektrik satıp gelir elde etmektir. Bu Santralin kurulabilmesi için izinlerin alınmasının yanında bölgedeki trafolarda yeterli boş alan olup olmadığına da bakılır. Trafolarda boş yer yok ise kurulum için başka bir bölge seçilmelidir. Uygun yer bulunduktan sonra 100 Kwp üzeri santraller için Ankaradan izinlerinin alınması ve çağrı mektubunun çıkmasına müteakip kurulum yapılabilir ve şebekeye elektrik satılabilir. Yatırımlarını ortalama 5-6 yılda amorti eden güneş enerji sistemleri için hesaplama yapmak isterseniz; 1 Mw güneş enerji santrali ortalama olarak 5-6 milyon TL maliyeti olurken, aylık ortalama 90-100 Bin TL elektrik üretebilmektedir. Son iki yıldır ülkemizde Güneş Enerji Santralleri için çağrı mektubu çıkmamaktadır.
Çatı Üstü Güneş Enerji Santrali açısından değerlendirirsek; Fabrika, üretim tesisleri çatıları ve evsel sistemler çatıları olarak düşünülebilir. Fabrika yada üretim tesisleri “çatısına” kurulabilecek en büyük sistem firmanın enerji şirketi ile bağlantı anlaşması seviyesindedir. Örnekle açıklamak gerekirse Firmanızın 500 Kwp anlaşması var ise en büyük 500 Kwp Gücünde Güneş enerji Santrali Kurabilirsiniz. Altını çizerek söylemekte fayda var mutlaka çatı olmalı. Fabrika yada üretim tesisine ait bahçe yada kırsal alana kurulumuna izin verilmemektedir. Enerji Firmalarının sizden elektriği alış fiyatı ise size satış birim fiyatları ile aynıdır. Örnek vermek gerekirse 0,50 Kuruş birim fiyatı ile alıyorsanız 0,50 birim fiyatı ile satabilirsiniz. // Evsel sistemlerde ise en yüksek 10 Kwp gücüne kadar kurulum yapabilirsiniz. Yani Her bir sayaç için 10 Kwp olarak düşünebilirsiniz. Aylık ortalama 1.000 TL elekrik üretebilirsiniz.
Güneş Enerji Santrali Nasıl Kurulur ?
Güneş Enerji Santrali Kurulumu nasıl yapılır ? Hangi izinler alınmalıdır ve nerelere kurulabilir bu başlıkta bu konuları işleyeceğiz. Öncelikle Güneş Enerji Santralleri Tüm Dünyada ve ülkemizde marjinal araziler üzerine kurulabilmektedir. Ülkemizde marjinal arazi yani ekim dikim yapmaya müsait olmayan araziler üzerine yapılabilmektedir. Arazi konusunda izin alınırken Tedaş mutlaka arazinin marjinal arazi olmasını ve bununla ilgili evrakları istemektedir.
Daha sonra lisanssız GES yapılacak ise Güneş Enerji Santrali ile ilgili proje çizimleri yapılmalı, çağrı mektubu ve diğer izinler alınmalıdır. Tüm izinler alınmasına müteakip Santral kurulmalı ve Tedaş tarafından kabulu yapıldıktan sonra şebekeye satış işlemi başlamaktadır. Arazi üzerine GES kurma işlemleri şu an da ülkemizde çağrı mektubu devlet tarafından verilmediği için yapılamamaktadır. En son 2017 yılında izinler verilmiş ve en son o zaman yapılmıştır.
Diğer bir GES ise çatı üstü Güneş Enerji santralidir. Fabrika ve evsel sistemler olarak ayrılmakla birlikte fabrika çatılarına kurulup tüketilmesine ve fazla kısmının şebekeye satılmasına izin verilmektedir. Fabrika için Güneş Enerji Santrali kurmanın prodesüleri ise şu şekildedir. Öncelikle fabrikanın yeteri kadar trafosu ve yeterli kw gücünde elektrik sözleşmesi var mı bakılır. Kurulacak sistem en fazla fabrikanın sözleşmesi kadar olabilmektedir.
Lisanssız GES projeleri gibi Çağrı mektubu alınmalı, projeler çizilmeli ve izin alınmasına müteakip Kurulum ve devreye alma ile proje tamamlanır. Tüketim kadar kullanılır ve kalan kısmı şebekeye gönderilir. Ay sonunda mahsuplaşma ile fazla üretildiyse ücret alınır, fazla tüketim olduysa fatura öder gibi kalan kısım ödenir. Güneş Enerji Santrallerinde Akü kullanılmadığı için ortalama yatırımını 5-7 yılda amorti eder ve 30 yıl boyunca kullanılır.
